زبان ایتالیایی و دیگر زبان های کشور ایتالیا، در ایتالیا از چه زبان هایی استفاده میشود؟

با سلام، به زبان آموز خوش آمدید. ‏امروز میخواهیم راجع زبان های ایتالیا صحبت کنیم ‏همانطور که میدونید ایتالیا در اروپا و در کنار دریا مدیترانه واقع شده ‏و با کشور های فرانسه سوئیس اتریش اسلوونی و سان مارینو همسایه است.
‏چرا نگفتیم زبانِ ایتالیایی؟ ‏سوال خوبیه، ‏زیرا زبان ایتالیایی تنها زبان کشور ایتالیا نیست و ‏به صورت تاریخی گونه ها و گویش های مختلفی
وجود داشته که از زبان لاتین شکل گرفته اند ‏این گویش ها بر اساس منطقه جغرافیایی بسیار متفاوت هستند.

‏این زبان ها میتوانند به چند گروه دسته بندی شوند ‏هر یک از این گروه ها را میتوان یک زبان منطقیه مجزا به شمار آورد ‏یکی از گروه ها گویش توسکانی است ‏که ایتالیایی امروزی بر اساس آن شکل گرفته است ‏گویش توسکانی در حدود قرن های پانزدهم و شانزدهم صحبت میشُد ‏و پایه های زبان ایتالیایی معیار را شکل داد ‏امروزه حدود سه و نیم میلیون نفر به گویش توسکانی صحبت میکنند ‏این گویش بیشتر در مناطق توسکانی و آمبریا در ایتالیا ‏و قسمت هایی از جزایر ساردینیا و کوروس صحبت میشود‏.
‏زبان ایتالیایی معیار که زبان غالب کشور ایتالیا میباشد حدود شصت میلیون گویشور دارد ‏و تقریبا تمام ایتالیایی ها با این زبان آشنا هستند ‏زیرا در مدارس، دانشگاه ها و رسانه ها از این زبان استفاده میشود ‏در بسیاری از مناطق مخصوصا مناطق شهری ‏جایگزین زبان های محلی و منطقه شده است ‏در بیشتر مناطق کشور یعنی از رم تا قسمت های شمالی کشور ‏زبان های محلی بیشتر توسط افراد مسن تر و برای گفتگو های محاوره ای استفاده میشود ‏مخصوصا در بیرون کلان شهر ها.

‏در قسمت های جنوبی ایتالیا مانند ‏کامپانیا، کالابریا، سیسیل و ساردانیا ‏استفاده از زبان های منطقه ای بیشتر رواج دارد
‏اما واقعیت این است که گرایش به زبان های محلی در حال افول است ‏چرا؟
‏در سال 1859 که کشور ایتالیا تشکیل شد، ‏سیاست کشور این بود که تمام مردم کشور را یک پارچه و هم شکل کنند ‏به همین دلیل دستور داده شد تا از زبان ایتالیایی در ‏ مراکز تحصیلی، مراکز دولتی و رسانه ها استفاده شود. ‏یک دلیل دیگر، مهاجرت مردمانی بودند که برای یافتن شغل، محل زندگی خود را عوض میکردند ‏و در نتیجه آن، مردمان از مناطق مختلف دور هم جمع میشدند ‏و برای ارتباط برقرار کردن با یکدیگر نیاز داشتند تا به زبان ایتالیایی معیار صحبت کنند ‏و در نتیجه در مناطق صنعتی کشور مانند شمال کشور ‏زبان های محلی زودتر از بین رفتند.

‏آمار های سازمان های دولتی ایتالیا نشان میدهد ‏نصف ایتالیایی ها، از زبان ایتالیایی برای صحبت با خانواده و دوستان خود استفاده میکنند.
‏این عدد برای صحبت با افراد غریبه به 72.8 درصد میرسد. ‏حدود 33 درصد مردم هم از زبان ایتالیایی و هم از گویش محلی برای صحبت با خانواده و دوستان خود استفاده میکنند ‏و حدود 19 درصد با افراد غریبه. ‏حدود 16 درصد فقط از گویش محلی برای صحبت با خانواده و دوستان خود استفاده میکنند. ‏13.2 درصد از گویش های محلی برای صحبت با دوستان خود استفاده میکنند ‏و فقط 5.4 درصد مردم برای صحبت با افراد غریبه از زبان محلی استفاده میکنند.

‏البته گویش لغت دقیقی نیست، ‏برای استفاده از این لغت باید بیشتر دقیق باشیم، ‏زیرا لغت گویش این معنی را میدهد که گویش های محلی ‏یک گونه از خود زبان ایتالیایی هستند ‏یا مثلا گونه های از زبان توسکانی هستند. ‏در حالی که این طور نیست و این گویش ها ‏از زبان ایتالیایی و توسکانی به وجود نیامدند. ‏این گویش ها، به موازات زبان توسکانی به وجود آمده اند ‏به این دلیل به آن ها میگوییم گویش
زیرا گونه های مختلفی از زبان هستند، ‏ولی بدین معنی نیست که تمام آن ها از یک زبان به وجود آمده اند. ‏این گویش ها در اغلب موارد بسیار متفاوت از یکدگیر هستند. ‏این گویش ها، بر اساس ریشه شکل گیری، ویژگی های مشترک ‏و قابل فهم بودن متقابل، گروه بندی شده اند ‏
و به عنوان یک زبان گروه بندی شده اند، ‏اما اکثر این زبان ها، زبان معیار نیستند ‏و در نتیجه، برای گروه بندی کردن آن ها روش مشخصی وجود ندارد.

‏با فراگیر شدن زبان ایتالیایی معیار و شروع جایگزنی آن با زبان های منطقه ای، ‏بعضی از ویژگی های آن زبان های محلی
وارد زبان ایتالیایی شده اند ‏و در نتیجه، گویش های مختلفی از زبان ایتالیایی به وجود آمده است، ‏که بیشتر در لهجه متفاوت هستند.
‏بعضی از لغات روزمره و غیر رسمی زبان های منطقه ای نیز ‏وارد زبان ایتالیایی شده است.
‏بعضی از این گویش ها، به عنوان زبان های اقلیتی-تاریخی شناخته میشوند ‏مانند آلبانیایی، آلمانی، یونانی، اسلوانیایی، کرواتی، ‏فرانسوی فریولی، لادین، اکسیتان، کاتالان، ساردنیایی، ‏بعضی از این زبان ها، جز زبان های رومی تبار نیستند. ‏بعضی از این زبان ها
در کشور های دیگر زبان ملی یا منطقه ای هستند. ‏تمام زبان های مختص ایتالیا، ساختار نوشتار دارند. ‏یکی از دلایلی که این گویش ها به عنوان زبان های جداگانه ‏طبقه بندی میشوند همین است. ‏زبان های دیگری که ساختار نوشتار دارند شاملِ ‏پیدمونتی لیگوریایی ونتی میشود.

‏پرگویشورترین زبان منطقه ای ایتالیا زبان ناپولی است ‏حدود 5.7 میلیون نفر به این زبان صحبت میکنند ‏این زبان بیشتر در مناطق لاتزیو ابروتزو آپولیا بازیلیکاتا و قسمت هایی از کالابریا صحبت میشود ‏زبان ناپولی، مانند زبان های ایتالیایی و توسکانی ‏جز
خانواده زبان های ایتالی-دالماسیایی است‏ ‏و تا حدودی برای گویشور های زبان ایتالیایی قابل فهم است ‏این زبان تحت تاثیر اسپانیایی فرانسوی و عربی بوده است ‏البته این زبان جز زبان های اقلیتی-تاریخی نمی باشد ‏و بیشتر به عنوان یک گویش شناخته میشود.

دومین زبان پرگویشور زبان سیسیلی است‏ ‏این زبان حدود 4.7 میلیون گویشور دارد ‏که بیشتر در منطقه سیسیل و قسمت هایی از کالابریا هستند ‏این زبان نیز ‏جز خانواده زبان های ایتالی-دالماسیایی است ‏زبان سیسیلی تحت تاثیر زبان های یونانی ‏عربی اسپانیایی کاتالانی و فرانسوی بوده است ‏سیسیلی قدیمی ترین زبان از خانواده زبان های رومی تبار است ‏یعنی اولین زبانی بوده است که از زبان لاتین عامیانه جدا شده است ‏ولی تمام محققان با این ادعا موافق نیستند ‏این زبان نیز جز زبان های اقلیتی-تاریخی طبقه بندی نمیشود.

‏زبان بعدی، زبان ونتی است ‏که 3.9 میلیون گویشور دارد ‏که در منطقه ونتو، ترنتینو، آلتو ادیجه ‏و فریولی ونتزیا جولیا صحبت میشود‏ ‏در دوران جمهوری ونیز، زبان ونتی زبان مهمی محسوب میشده است ‏زبان ونتی در روزگار قدیم، زبان میانجی منطقه مدیرانه بوده است ‏که به آن سَبیر نیز گفته می شده است ‏یک زبان منطقه ای که در حدود قرن 11 تا 19 مورد استفاده قرار میگرفته است ‏این نیز جز زبان های اقلیتی-تاریخی محسوب نمیشود.

‏زبان بعدی، زبان لومبارد است ‏این زبان حدود 3.6 میلیون گویشور دارد ‏که بیشتر در منطقه لومبارد و قسمتی هایی از مناطق اطراف صحبت میشود. ‏این زبان به همراه لیگوریایی و پیدمونتی ‏جز شاخه زبان ها گالو-ایتالیایی هستند.
‏زبان پیدمونتی حدود 1.6 میلیون گویشور دارد ‏که بیشتر آن ها در منطقه زبان پیدمونت هستند.
‏زبان لیگوریایی حدود 500 هزار گویشور دارد ‏و در منطقه لیگوریا استفاده میشود.
‏زبان دیگر از شاخه گالو-ایتالیایی ‏زبان امیلیا-رومانیایی است ‏این زبان تلفیقی از دو گویش امیلیایی و رومانیایی است.
‏‏این زبان حدود 1.7 میلیون گویشور دارد ‏این زبان بیشتر در منطقه امیلیا-رومانیا مورد استفاده قرار میگیرد.

‏زبان بعدی، زبان ساردنیایی است ‏این زبان حدود 1 میلیون گویشور دارد ‏و بیشتر در جزیره ساردنیا صحبت میشود. ‏این زبان جز شاخه زبان‌های ایتالی-دالماسیایی نیست ‏و از یک شاخه دیگر می آید ‏و در نتیجه نسبت به زبان های ناپولی یا سیسلی ‏برای ایتالیایی زبان ها کمتر قابل فهم است ‏زبان ساردنیایی جز زبان های اقلیتی-تاریخی میباشد.

‏زبان بعدی، زبان فریولی است ‏این زبان در شمال شرقی ایتالیا در منطقه فریولی صحبت میشود ‏و حدود 600 هزار گویشور دارد.
‏ ‏این زبان از خانواده زبان رتی-رومانی است ‏و با زبان لادین در شمال شرقی ایتالیا رابطه نزدیکی دارد ‏و همینطور زبان رومانش که در سوئیس صحبت میشود. ‏زبان فریولی جز زبان های اقلیتی-تاریخی است‏ ‏زبان لادین نیز جز زبان های اقلیتی-تاریخی است ‏و حدود 50 هزار گویشور دارد.

‏زبان های دیگری تحت عنوان گویش هایی ایتالیایی مرکزی وجود دارند‏ ‏که در لاتزیو، آمبریا، مارکه، توسکانی و قسمت هایی از ابروتزو صحبت میشوند. ‏این گویش ها با یکدیگر و با زبان توسکانی رابطه نزدیکی دارند ‏و جزئی از زبان‌های ایتالی-دالماسیایی هستند.
‏ ‏این گویش ها، به عنوان یک گویش ایتالیایی به شمار می آیند و یک زبان مجزا در نظر گرفته نمیشوند ‏با اینکه به شکل مجزا از زبان توسکانی به وجود آمده اند ‏این گویش ها حدود 3 میلیون گویشور دارند.

‏آمار و ارقام راجع این زبان های منطقه ای ممکن است گمراه کننده باشد، ‏زیرا تقریبا تمام گویشور های زبان های منطقه ای به زبان ایتالیایی نیز صحبت میکنند ‏و همیشه از این زبان های منطقه ای استفاده نمیکنند ‏و در مواقع خاص، مانند صحبت با افراد مسن تر از آن استفاده میکنند.
‏زبان های اقلیتی-تاریخی وجود دارند که در کشور های همسایه ایتالیا استفاده میشوند ‏یا به عنوان زبان منطقه ای یا به عنوان زبان ملی.
‏زبان آلمانی حدود 293 هزار گویشور در شمال ایتالیا دارد ‏در نزدیکی مرز های آلمان اتریش و سوئیس.
‏گویش های فرانسوی-سوئیسی حدود 90 هزار گویشور در نزدیکی مرز های فرانسه دارد ‏بیشتر در منطقه پیمونت.
‏زبان آلبانیایی حدود 80 هزار گویشور در ایتالیا دارد ‏در نزدیکی مرز های زبان اسلوونی حدود 70 هزار گویشور به زبان اسلونیایی وجود دارد.
‏زبان اکسیتان حدود 40 هزار گویشور در منطقه پیومنت و لیگوریا دارد ‏در شهر آلگرو در ناحیه ساردنیا حدود 20 هزار نفر به زبان کاتالانی صحبت میکنند ‏زیرا در گذشته جز منطقه کاتالان بوده است.

‏در ایتالیا و زبان های ایتالیایی، تنوع زبانی زیادی وجود دارد.‏زبان های محلی و گویش های منطقه ای ‏ویژگی های منحصر به فرد خودشان را دارد ‏که بر اساس تاریخچه آن و فرهنگ مردمان آن منطقه است ‏بسیاری از این زبان ها و گویش ها در معرض انقراض هستند ‏و در معرض جایگزین شدن با زبان ایتالیایی معیار قرار دارند ‏تلاش هایی برای حفظ این زبان ها انجام شده است ‏اما آیا موفق خواهند شد؟