زبان ایتالیایی و دیگر زبان های کشور ایتالیا، در ایتالیا از چه زبان هایی استفاده میشود؟
با سلام، به زبان آموز خوش آمدید. امروز میخواهیم راجع زبان های ایتالیا صحبت کنیم همانطور که میدونید ایتالیا در اروپا و در کنار دریا مدیترانه واقع شده و با کشور های فرانسه سوئیس اتریش اسلوونی و سان مارینو همسایه است.
چرا نگفتیم زبانِ ایتالیایی؟ سوال خوبیه، زیرا زبان ایتالیایی تنها زبان کشور ایتالیا نیست و به صورت تاریخی گونه ها و گویش های مختلفی
وجود داشته که از زبان لاتین شکل گرفته اند این گویش ها بر اساس منطقه جغرافیایی بسیار متفاوت هستند.
این زبان ها میتوانند به چند گروه دسته بندی شوند هر یک از این گروه ها را میتوان یک زبان منطقیه مجزا به شمار آورد یکی از گروه ها گویش توسکانی است که ایتالیایی امروزی بر اساس آن شکل گرفته است گویش توسکانی در حدود قرن های پانزدهم و شانزدهم صحبت میشُد و پایه های زبان ایتالیایی معیار را شکل داد امروزه حدود سه و نیم میلیون نفر به گویش توسکانی صحبت میکنند این گویش بیشتر در مناطق توسکانی و آمبریا در ایتالیا و قسمت هایی از جزایر ساردینیا و کوروس صحبت میشود.
زبان ایتالیایی معیار که زبان غالب کشور ایتالیا میباشد حدود شصت میلیون گویشور دارد و تقریبا تمام ایتالیایی ها با این زبان آشنا هستند زیرا در مدارس، دانشگاه ها و رسانه ها از این زبان استفاده میشود در بسیاری از مناطق مخصوصا مناطق شهری جایگزین زبان های محلی و منطقه شده است در بیشتر مناطق کشور یعنی از رم تا قسمت های شمالی کشور زبان های محلی بیشتر توسط افراد مسن تر و برای گفتگو های محاوره ای استفاده میشود مخصوصا در بیرون کلان شهر ها.
در قسمت های جنوبی ایتالیا مانند کامپانیا، کالابریا، سیسیل و ساردانیا استفاده از زبان های منطقه ای بیشتر رواج دارد
اما واقعیت این است که گرایش به زبان های محلی در حال افول است چرا؟
در سال 1859 که کشور ایتالیا تشکیل شد، سیاست کشور این بود که تمام مردم کشور را یک پارچه و هم شکل کنند به همین دلیل دستور داده شد تا از زبان ایتالیایی در مراکز تحصیلی، مراکز دولتی و رسانه ها استفاده شود. یک دلیل دیگر، مهاجرت مردمانی بودند که برای یافتن شغل، محل زندگی خود را عوض میکردند و در نتیجه آن، مردمان از مناطق مختلف دور هم جمع میشدند و برای ارتباط برقرار کردن با یکدیگر نیاز داشتند تا به زبان ایتالیایی معیار صحبت کنند و در نتیجه در مناطق صنعتی کشور مانند شمال کشور زبان های محلی زودتر از بین رفتند.
آمار های سازمان های دولتی ایتالیا نشان میدهد نصف ایتالیایی ها، از زبان ایتالیایی برای صحبت با خانواده و دوستان خود استفاده میکنند.
این عدد برای صحبت با افراد غریبه به 72.8 درصد میرسد. حدود 33 درصد مردم هم از زبان ایتالیایی و هم از گویش محلی برای صحبت با خانواده و دوستان خود استفاده میکنند و حدود 19 درصد با افراد غریبه. حدود 16 درصد فقط از گویش محلی برای صحبت با خانواده و دوستان خود استفاده میکنند. 13.2 درصد از گویش های محلی برای صحبت با دوستان خود استفاده میکنند و فقط 5.4 درصد مردم برای صحبت با افراد غریبه از زبان محلی استفاده میکنند.
البته گویش لغت دقیقی نیست، برای استفاده از این لغت باید بیشتر دقیق باشیم، زیرا لغت گویش این معنی را میدهد که گویش های محلی یک گونه از خود زبان ایتالیایی هستند یا مثلا گونه های از زبان توسکانی هستند. در حالی که این طور نیست و این گویش ها از زبان ایتالیایی و توسکانی به وجود نیامدند. این گویش ها، به موازات زبان توسکانی به وجود آمده اند به این دلیل به آن ها میگوییم گویش
زیرا گونه های مختلفی از زبان هستند، ولی بدین معنی نیست که تمام آن ها از یک زبان به وجود آمده اند. این گویش ها در اغلب موارد بسیار متفاوت از یکدگیر هستند. این گویش ها، بر اساس ریشه شکل گیری، ویژگی های مشترک و قابل فهم بودن متقابل، گروه بندی شده اند
و به عنوان یک زبان گروه بندی شده اند، اما اکثر این زبان ها، زبان معیار نیستند و در نتیجه، برای گروه بندی کردن آن ها روش مشخصی وجود ندارد.
با فراگیر شدن زبان ایتالیایی معیار و شروع جایگزنی آن با زبان های منطقه ای، بعضی از ویژگی های آن زبان های محلی
وارد زبان ایتالیایی شده اند و در نتیجه، گویش های مختلفی از زبان ایتالیایی به وجود آمده است، که بیشتر در لهجه متفاوت هستند.
بعضی از لغات روزمره و غیر رسمی زبان های منطقه ای نیز وارد زبان ایتالیایی شده است.
بعضی از این گویش ها، به عنوان زبان های اقلیتی-تاریخی شناخته میشوند مانند آلبانیایی، آلمانی، یونانی، اسلوانیایی، کرواتی، فرانسوی فریولی، لادین، اکسیتان، کاتالان، ساردنیایی، بعضی از این زبان ها، جز زبان های رومی تبار نیستند. بعضی از این زبان ها
در کشور های دیگر زبان ملی یا منطقه ای هستند. تمام زبان های مختص ایتالیا، ساختار نوشتار دارند. یکی از دلایلی که این گویش ها به عنوان زبان های جداگانه طبقه بندی میشوند همین است. زبان های دیگری که ساختار نوشتار دارند شاملِ پیدمونتی لیگوریایی ونتی میشود.

پرگویشورترین زبان منطقه ای ایتالیا زبان ناپولی است حدود 5.7 میلیون نفر به این زبان صحبت میکنند این زبان بیشتر در مناطق لاتزیو ابروتزو آپولیا بازیلیکاتا و قسمت هایی از کالابریا صحبت میشود زبان ناپولی، مانند زبان های ایتالیایی و توسکانی جز
خانواده زبان های ایتالی-دالماسیایی است و تا حدودی برای گویشور های زبان ایتالیایی قابل فهم است این زبان تحت تاثیر اسپانیایی فرانسوی و عربی بوده است البته این زبان جز زبان های اقلیتی-تاریخی نمی باشد و بیشتر به عنوان یک گویش شناخته میشود.
دومین زبان پرگویشور زبان سیسیلی است این زبان حدود 4.7 میلیون گویشور دارد که بیشتر در منطقه سیسیل و قسمت هایی از کالابریا هستند این زبان نیز جز خانواده زبان های ایتالی-دالماسیایی است زبان سیسیلی تحت تاثیر زبان های یونانی عربی اسپانیایی کاتالانی و فرانسوی بوده است سیسیلی قدیمی ترین زبان از خانواده زبان های رومی تبار است یعنی اولین زبانی بوده است که از زبان لاتین عامیانه جدا شده است ولی تمام محققان با این ادعا موافق نیستند این زبان نیز جز زبان های اقلیتی-تاریخی طبقه بندی نمیشود.
زبان بعدی، زبان ونتی است که 3.9 میلیون گویشور دارد که در منطقه ونتو، ترنتینو، آلتو ادیجه و فریولی ونتزیا جولیا صحبت میشود در دوران جمهوری ونیز، زبان ونتی زبان مهمی محسوب میشده است زبان ونتی در روزگار قدیم، زبان میانجی منطقه مدیرانه بوده است که به آن سَبیر نیز گفته می شده است یک زبان منطقه ای که در حدود قرن 11 تا 19 مورد استفاده قرار میگرفته است این نیز جز زبان های اقلیتی-تاریخی محسوب نمیشود.
زبان بعدی، زبان لومبارد است این زبان حدود 3.6 میلیون گویشور دارد که بیشتر در منطقه لومبارد و قسمتی هایی از مناطق اطراف صحبت میشود. این زبان به همراه لیگوریایی و پیدمونتی جز شاخه زبان ها گالو-ایتالیایی هستند.
زبان پیدمونتی حدود 1.6 میلیون گویشور دارد که بیشتر آن ها در منطقه زبان پیدمونت هستند.
زبان لیگوریایی حدود 500 هزار گویشور دارد و در منطقه لیگوریا استفاده میشود.
زبان دیگر از شاخه گالو-ایتالیایی زبان امیلیا-رومانیایی است این زبان تلفیقی از دو گویش امیلیایی و رومانیایی است.
این زبان حدود 1.7 میلیون گویشور دارد این زبان بیشتر در منطقه امیلیا-رومانیا مورد استفاده قرار میگیرد.
زبان بعدی، زبان ساردنیایی است این زبان حدود 1 میلیون گویشور دارد و بیشتر در جزیره ساردنیا صحبت میشود. این زبان جز شاخه زبانهای ایتالی-دالماسیایی نیست و از یک شاخه دیگر می آید و در نتیجه نسبت به زبان های ناپولی یا سیسلی برای ایتالیایی زبان ها کمتر قابل فهم است زبان ساردنیایی جز زبان های اقلیتی-تاریخی میباشد.
زبان بعدی، زبان فریولی است این زبان در شمال شرقی ایتالیا در منطقه فریولی صحبت میشود و حدود 600 هزار گویشور دارد.
این زبان از خانواده زبان رتی-رومانی است و با زبان لادین در شمال شرقی ایتالیا رابطه نزدیکی دارد و همینطور زبان رومانش که در سوئیس صحبت میشود. زبان فریولی جز زبان های اقلیتی-تاریخی است زبان لادین نیز جز زبان های اقلیتی-تاریخی است و حدود 50 هزار گویشور دارد.
زبان های دیگری تحت عنوان گویش هایی ایتالیایی مرکزی وجود دارند که در لاتزیو، آمبریا، مارکه، توسکانی و قسمت هایی از ابروتزو صحبت میشوند. این گویش ها با یکدیگر و با زبان توسکانی رابطه نزدیکی دارند و جزئی از زبانهای ایتالی-دالماسیایی هستند.
این گویش ها، به عنوان یک گویش ایتالیایی به شمار می آیند و یک زبان مجزا در نظر گرفته نمیشوند با اینکه به شکل مجزا از زبان توسکانی به وجود آمده اند این گویش ها حدود 3 میلیون گویشور دارند.
آمار و ارقام راجع این زبان های منطقه ای ممکن است گمراه کننده باشد، زیرا تقریبا تمام گویشور های زبان های منطقه ای به زبان ایتالیایی نیز صحبت میکنند و همیشه از این زبان های منطقه ای استفاده نمیکنند و در مواقع خاص، مانند صحبت با افراد مسن تر از آن استفاده میکنند.
زبان های اقلیتی-تاریخی وجود دارند که در کشور های همسایه ایتالیا استفاده میشوند یا به عنوان زبان منطقه ای یا به عنوان زبان ملی.
زبان آلمانی حدود 293 هزار گویشور در شمال ایتالیا دارد در نزدیکی مرز های آلمان اتریش و سوئیس.
گویش های فرانسوی-سوئیسی حدود 90 هزار گویشور در نزدیکی مرز های فرانسه دارد بیشتر در منطقه پیمونت.
زبان آلبانیایی حدود 80 هزار گویشور در ایتالیا دارد در نزدیکی مرز های زبان اسلوونی حدود 70 هزار گویشور به زبان اسلونیایی وجود دارد.
زبان اکسیتان حدود 40 هزار گویشور در منطقه پیومنت و لیگوریا دارد در شهر آلگرو در ناحیه ساردنیا حدود 20 هزار نفر به زبان کاتالانی صحبت میکنند زیرا در گذشته جز منطقه کاتالان بوده است.
در ایتالیا و زبان های ایتالیایی، تنوع زبانی زیادی وجود دارد.زبان های محلی و گویش های منطقه ای ویژگی های منحصر به فرد خودشان را دارد که بر اساس تاریخچه آن و فرهنگ مردمان آن منطقه است بسیاری از این زبان ها و گویش ها در معرض انقراض هستند و در معرض جایگزین شدن با زبان ایتالیایی معیار قرار دارند تلاش هایی برای حفظ این زبان ها انجام شده است اما آیا موفق خواهند شد؟