فعل درخواستی در ترکی استانبولی-آموزش زبان ترکی استانبولی 10
فعل درخواستی در ترکی استانبولی به افعالی گفته میشود که نه به حالت امر یا نهی بلکه با خواهش و درخواست فعلی را از فرد یا افرادی تقاضا میکنیم. در این نوع افعال بر خلاف افعال امر و نهی که برای ضمایر اول شخص وجود نداشت وجود خواهد داشت. در این قسمت از سلسله آموزشهای زبان ترکی استانبولی با شیوه ساخت فعل درخواستی، پسوندهای عمومی و اختصاصی ضمایر و همچنین نحوه منفی کردن و سؤالی کردن آن آشنا میشویم.
در ادامه با وب سایت زبان آموز همراه باشید:
پسوندهای فعل درخواستی در ترکی استانبولی
برای ساخت فعل درخواستی در ترکی استانبولی از دو پسوند استفاده میکنیم. به ترتیب پسوند عمومی (Ek) و پسوند اختصاصی (kişi Eki) برای ساخت فعلی درخواستی استفاده میشود.
پسوندهای عمومی (Ek)
نخستین پسوندی که بعد از فعل برای درخواستی کردن میآید است که به دو صورت a/e میآید که منطبق بر اصل تطابق آوایی در زبان ترکی استانبولی به صورت زیر استفاده میشود:
اگر آخرین حرف صدادار فعل از انواع حرف صدادار سخت a/ı/o/u باشد از پسوند a استفاده میشود.
اگر آخرین حرف صدادار فعل از انواع حرف صدادار نرم e/i/ö/ü باشد از پسوند e استفاده میشود.
تبصره- چون این پسوندها خود نیز یک حرف صدادار محسوب میشود لذا اگر بعد از اضافه شدن به فعل دو حرف صدادار در کنار هم قرار گرفتند از y میانجی استفاده میشود و a به ya و e به ye تبدیل میشود.
پسوندهای اختصاصی (Kişi Eki)
دومین پسوندی است که بعد از پسوند نخست آورده میشود و از این جهت اختصاصی است که برای ضمایر مختلف متفاوت بکار برده میشود که در ادامه به تشریح آن میپردازیم:
فعل درخواستی در اول شخص مفرد (ben)
برای ساخت فعل درخواستی برای ضمیر ben از دو پسوند yım/yim استفاده میشود که منطبق بر اصل تطابق آوایی در زبان ترکی استانبولی به صورت زیر استفاده میشود:
اگر آخرین حرف صدادار فعل از انواع حرف صدادار سخت a/ı/o/u باشد از پسوند yım استفاده میشود که با اتصال به پسوند a به صورت ayım خواهد شد.
اگر آخرین حرف صدادار فعل از انواع حرف صدادار نرم e/i/ö/ü باشد از پسوند yim استفاده میشود که با اتصال به پسوند e به صورت ayım خواهد شد.
فعل درخواستی در دوم شخص مفرد (sen)
برای ساخت فعل درخواستی برای ضمیر sen از دو پسوند sın/sin استفاده میشود که منطبق بر اصل تطابق آوایی در زبان ترکی استانبولی به صورت زیر استفاده میشود:
اگر آخرین حرف صدادار فعل از انواع حرف صدادار سخت a/ı/o/u باشد از پسوند sın استفاده میشود که با اتصال به پسوند a به صورت asın خواهد شد.
اگر آخرین حرف صدادار فعل از انواع حرف صدادار نرم e/i/ö/ü باشد از پسوند sin استفاده میشود که با اتصال به پسوند e به صورت esin خواهد شد.
فعل درخواستی در سوم شخص مفرد (O)
برای ساخت فعل درخواستی برای ضمیر O از پسوند خاص دیگری استفاده نمیشود و همان پسوندهای عمومی یعنی a/e بکار برده میشود.
فعل در خواستی در اول شخص جمع (biz)
برای ساخت فعل درخواستی برای ضمیر biz از دو پسوند lım/lim استفاده میشود که منطبق بر اصل تطابق آوایی در زبان ترکی استانبولی به صورت زیر استفاده میشود:
اگر آخرین حرف صدادار فعل از انواع حرف صدادار سخت a/ı/o/u باشد از پسوند lım استفاده میشود که با اتصال به پسوند a به صورت alım خواهد شد.
اگر آخرین حرف صدادار فعل از انواع حرف صدادار نرم e/i/ö/ü باشد از پسوند lim استفاده میشود که با اتصال به پسوند e به صورت elim خواهد شد.
فعل درخواستی در دوم شخص جمع (siz)
برای ساخت فعل درخواستی برای ضمیر siz از دو پسوند sınız/siniz استفاده میشود که منطبق بر اصل تطابق آوایی در زبان ترکی استانبولی به صورت زیر استفاده میشود:
اگر آخرین حرف صدادار فعل از انواع حرف صدادار سخت a/ı/o/u باشد از پسوند sınız استفاده میشود که با اتصال به پسوند a به صورت asınız خواهد شد.
اگر آخرین حرف صدادار فعل از انواع حرف صدادار نرم e/i/ö/ü باشد از پسوند siniz استفاده میشود که با اتصال به پسوند e به صورت esiniz خواهد شد.
فعل در خواستی در سوم شخص جمع (onlar)
برای ساخت فعل درخواستی برای ضمیر onlar از دو پسوند lar/ler استفاده میشود که منطبق بر اصل تطابق آوایی در زبان ترکی استانبولی به صورت زیر استفاده میشود:
اگر آخرین حرف صدادار فعل از انواع حرف صدادار سخت a/ı/o/u باشد از پسوند lar استفاده میشود که با اتصال به پسوند a به صورت alar خواهد شد.
اگر آخرین حرف صدادار فعل از انواع حرف صدادار نرم e/i/ö/ü باشد از پسوند ler استفاده میشود که با اتصال به پسوند e به صورت eler خواهد شد.
منفی کردن فعل درخواستی در ترکی استانبولی:
برای منفی کردن افعال درخواستی در ترکی استانبولی تنها کافی است پسوندهای منفی ساز ma/me را بعد از فعل اضافه نمود که منطبق بر اصل تطابق آوایی در زبان ترکی استانبولی به صورت زیر استفاده میشود:
اگر آخرین حرف صدادار فعل از انواع حرف صدادار سخت a/ı/o/u باشد از پسوند ma برای منفی کردن افعال درخواستی استفاده میشود.
اگر آخرین حرف صدادار فعل از انواع حرف صدادار نرم e/i/ö/ü باشد از پسوند me برای منفی کردن افعال درخواستی استفاده میشود.
سؤالی کردن فعل درخواستی در ترکی استانبولی:
برای سؤالی کردن افعال درخواستی در ترکی استانبولی تنها کافی است پسوندهای سؤالی mı/mi را بعد از پسوندهای فعل درخواستی بصورت منفصل اضافه میشود که منطبق بر اصل تطابق آوایی در زبان ترکی استانبولی به صورت زیر استفاده میشود:
اگر آخرین حرف صدادار فعل از انواع حرف صدادار سخت a/ı/o/u باشد از پسوند mı برای سؤالی کردن افعال درخواستی استفاده میشود.
اگر آخرین حرف صدادار فعل از انواع حرف صدادار نرم e/i/ö/ü باشد از پسوند mi برای سؤالی کردن افعال درخواستی استفاده میشود.
برای فهم بهتر به جدول زیر و مثالهای آن توجه بفرمایید:
سؤالی | منفی | فعل درخواستی | معنی | مثال | بعلاوه y میانجی | پسوند درخواستی | ضمیر |
Bakayım mı? | Bakmayayım | Bakayım | نگاه کردن | Bakmak | yayım/yeyim | ayım/eyim | ben |
Yeyesin mi? | Yemeyesin | Yeyesin | خوردن | Yemek | yasın/yesin | asın/esin | sen |
İçe mi? | İçmeye | İçe | نوشیدن | İçmek | ya/ye | a/e | o |
Oturalım mı? | Oturmayalım | Oturalım | نشستن | Oturmak | yalım/yelim | alım/elim | biz |
Konuşasınız mı? | Konuşmayasınız | Konuşasınız | صحبت کردن | Konuşmak | yasınız/yesiniz | asınız/esiniz | siz |
Soralar mı? | sormayalar | soralar | پرسیدن | sormak | yalar/yeler | alar/eler | onlar |
در قسمت بعد با آموزش صفت دار کردن افعال در سلسله مباحث آموزش زبان ترکی استانبولی با وب سایت زبان آموز همراه باشید.