فعل نهی در ترکی استانبولی-آموزش زبان ترکی استانبولی 9

فعل نهی در ترکی استانبولی در حقیقت از طریق منفی کردن فعل امر ساخته شده و برای این منظور از دو پسوند ma/me استفاده می‌شود که منطبق بر اصل تطابق آوایی در زبان ترکی استانبولی به اشکال زیر خواهد بود:

اگر آخرین حرف صدادار فعل از نوع حرف صدادار سخت a/ı//u/o باشد از پسوند ma برای منفی کردن فعل امر استفاده می‌شود.

اگر آخرین حرف صدادار فعل از نوع حرف صدادار نرم e/i/ü/ö باشد از پسوند me برای منفی کردن فعل امر استفاده می‌شود.

برای منفی کردن فعل امر و ساختن فعل نهی فقط کافی است پسوندهای منفی ساز فعل امر را بعد از بن فعل و قبل از پسوند امر قرار ‌گیرد.

تبصره- اگر بعد از اضافه کردن پسوند نهی به پسوند امر دو حرف صدادار کنار هم قرار گرفت بایستی از y میانجی استفاده نمود. این حالت فقط برای ضمایر دوم شخص جمع اتفاق می‌افتد.

فعل نهی در ضمیر دوم شخص مفرد sen:

بدلیل آنکه فعل امر در دوم شخص مفرد بدون پسوند است فعل نهی آن صرفاً با اضافه کردن ma/me ساخته می‌شود که منطبق بر اصل تطابق آوایی در زبان ترکی استانبولی به اشکال زیر خواهد بود:

اگر آخرین حرف صدادار فعل از نوع حرف صدادار سخت a/ı//u/o باشد از پسوند ma برای ساختن فعل نهی در دوم شخص مفرد استفاده می‌شود.

اگر آخرین حرف صدادار فعل از نوع حرف صدادار نرم e/i/ü/ö باشد از پسوند me برای ساختن فعل نهی در دوم شخص مفرد استفاده می‌شود.

به جدول مثال‌های فعل نهی در دوم شخص مفرد توجه بفرمایید:

معنای فعل نهی در حالت دوم شخص جمع	فعل نهی	پسوند امری	معنای فعل	بن فعل	مصدر فعل
نخر	Alma	ma	خریدن	al	almak
صبر نکن	Bekleme	me	صبر کردن	bekle	beklemek
نرو	gidme	me	رفتن	git	gitmek
نخوان	okuyma	ma	خواندن	oku	okumak
لمس نکن	dokunma	ma	لمس زدن	dokun	dokunmak
نیا	gelme	me	آمدن	gel	gelmek
داخل نشو	girme	me	داخل شدن	gir	girmek
ننویس	yazma	ma	نوشتن	yaz	yazmak

فعل نهی در ضمیر سوم شخص مفرد O:

فعل نهی در سوم شخص مفرد از چهار پسوند masın/mesin/masun/mesün ساخته می‌شود که منطبق بر اصل تطابق آوایی در زبان ترکی استانبولی به اشکال زیر خواهد بود:

اگر آخرین حرف صدادار فعل از نوع حرف صدادار سخت a/ı باشد از پسوند masın برای ساخت فعل نهی در حالت سوم شخص استفاده می‌شود.

اگر آخرین حرف صدادار فعل از نوع حرف صدادار نرم e/i باشد از پسوند mesin برای ساختن فعل نهی در حالت سوم شخص مفرد استفاده می‌شود.

اگر آخرین حرف صدادار فعل از نوع حرف صدادار سخت o/u باشد از پسوند masun برای ساختن امری کردن فعل در حالت سوم شخص مفرد استفاده می‌شود.

اگر آخرین حرف صدادار فعل از نوع حرف صدادار نرم ö/ü باشد از پسوند mesün برای ساختن فعل نهی در حالت سوم شخص مفرد استفاده می‌شود.

به جدول مثال‌های زیر برای فعل نهی در سوم شخص مفرد توجه بفرمایید:

معنای فعل نهی در حالت سوم شخص مفرد	فعل نهی	پسوند امری	معنای فعل	بن فعل	مصدر فعل
نخرد	almasın	masın	خریدن	al	almak
صبر نکند	beklemesin	mesin	صبر کردن	bekle	beklemek
نرود	gitmesin	mesin	رفتن	git	gitmek
نخواند	okumasun	masun	خواندن	oku	okumak
لمس نشود	dokunmasun	masun	لمس زدن	dokun	dokunmak
نیاید	gelmesin	mesin	آمدن	gel	gelmek
داخل نشود	girmesin	mesin	داخل شدن	gir	girmek
ننویسد	yazmasın	masın	نوشتن	yaz	yazmak

فعل نهی در دوم شخص جمع (siz):

فعل نهی در دوم شخص جمع از چهار پسوند mayın/meyin/mayun/meyün ساخته می‌شود که منطبق بر اصل تطابق آوایی در زبان ترکی استانبولی به اشکال زیر خواهد بود:

اگر آخرین حرف صدادار فعل از نوع حرف صدادار سخت a/ı باشد از پسوند mayın برای ساخت فعل نهی در حالت دوم شخص جمع استفاده می‌شود.

اگر آخرین حرف صدادار فعل از نوع حرف صدادار نرم e/i باشد از پسوند meyin برای ساخت فعل نهی در حالت دوم شخص جمع استفاده می‌شود.

اگر آخرین حرف صدادار فعل از نوع حرف صدادار سخت o/u باشد از پسوند mayun برای ساخت فعل نهی در حالت دوم شخص جمع استفاده می‌شود.

اگر آخرین حرف صدادار فعل از نوع حرف صدادار نرم ö/ü باشد از پسوند meyün برای ساخت فعل نهی در حالت دوم شخص جمع استفاده می‌شود.

به جدول مثال‌های فعل نهی در دوم شخص جمع توجه بفرمایید:

معنای فعل نهی در حالت دوم شخص جمع	فعل نهی	پسوند امری	معنای فعل	بن فعل	مصدر فعل
نخرید	almayın	mayın	خریدن	al	almak
صبر نکنید	beklemeyin	meyin	صبر کردن	bekle	beklemek
نروید	gidmeyin	meyin	رفتن	git	gitmek
نخوانید	okuymayun	mayun	خواندن	oku	okumak
لمس نکنید	dokunmayun	mayun	لمس زدن	dokun	dokunmak
نیایید	gelmeyin	meyin	آمدن	gel	gelmek
داخل نشوید	girmeyin	meyin	داخل شدن	gir	girmek
ننویسید	yazmayın	mayın	نوشتن	yaz	yazmak

حالت احترام در دوم شخص جمع (siz):

فعل نهی در حالت احترام در دوم شخص جمع از چهار پسوند mayınız/meyiniz/mayunuz/meyünüz ساخته می‌شود که منطبق بر اصل تطابق آوایی در زبان ترکی استانبولی به اشکال زیر خواهد بود:

اگر آخرین حرف صدادار فعل از نوع حرف صدادار سخت a/ı باشد از پسوند mayınız برای ساخت فعل نهی در حالت احترام دوم شخص استفاده می‌شود.

اگر آخرین حرف صدادار فعل از نوع حرف صدادار نرم e/i باشد از پسوند meyiniz برای ساخت فعل نهی در حالت احترام دوم شخص استفاده می‌شود.

اگر آخرین حرف صدادار فعل از نوع حرف صدادار سخت o/u باشد از پسوند mayunuz برای ساخت فعل نهی در حالت احترام دوم شخص استفاده می‌شود.

اگر آخرین حرف صدادار فعل از نوع حرف صدادار نرم ö/ü باشد از پسوند meyünüz برای ساخت فعل نهی در حالت احترام دوم شخص استفاده می‌شود.

به جدول مثال‌های فعل نهی در دوم شخص جمع توجه بفرمایید:

معنای فعل نهی در حالت احترام دوم شخص جمع	فعل نهی	پسوند امری	معنای فعل	بن فعل	مصدر فعل
نخرید	almayınız	mayınız	خریدن	al	almak
صبر نکنید	beklemeyiniz	meyiniz	صبر کردن	bekle	beklemek
نروید	gidmeyiniz	meyiniz	رفتن	git	gitmek
نخوانید	okuymayunuz	mayunuz	خواندن	oku	okumak
لمس نکنید	dokunmayunuz	mayunuz	لمس زدن	dokun	dokunmak
نیایید	gelmeyiniz	meyiniz	آمدن	gel	gelmek
داخل نشوید	girmeyiniz	meyiniz	داخل شدن	gir	girmek
ننویسید	yazmayınız	mayınız	نوشتن	yaz	yazmak

در سوم شخص جمع (onlar):

فعل نهی در سوم شخص جمع از چهار پسوند masınlar/mesinler/masunlar/mesünler ساخته می‌شود که منطبق بر اصل تطابق آوایی در زبان ترکی استانبولی به اشکال زیر خواهد بود:

اگر آخرین حرف صدادار فعل از نوع حرف صدادار سخت a/ı باشد از پسوند masınlar برای ساخت فعل نهی در حالت سوم شخص جمع استفاده می‌شود.

اگر آخرین حرف صدادار فعل از نوع حرف صدادار نرم e/i باشد از پسوند mesinler برای ساخت فعل نهی در حالت سوم شخص جمع استفاده می‌شود.

اگر آخرین حرف صدادار فعل از نوع حرف صدادار سخت o/u باشد از پسوند masunlar برای ساخت فعل نهی در حالت سوم شخص جمع استفاده می‌شود.

اگر آخرین حرف صدادار فعل از نوع حرف صدادار نرم ö/ü باشد از پسوند mesünler برای ساخت فعل نهی در حالت سوم شخص جمع استفاده می‌شود.

معنای فعل نهی در حالت دوم شخص جمع	فعل امری	پسوند امری	معنای فعل	بن فعل	مصدر فعل
نخرند	almasınlar	masınlar	خریدن	al	almak
صبر نکنند	beklemesinler	mesinler	صبر کردن	bekle	beklemek
نروند	gidmesinler	mesinler	رفتن	git	gitmek
نخوانند	okumasunlar	masunlar	خواندن	oku	okumak
لمس نکنند	dokunmasunlar	masunlar	لمس زدن	dokun	dokunmak
نیایند	gelmesinler	mesinler	آمدن	gel	gelmek
داخل نشوند	girmesinler	mesinler	داخل شدن	gir	girmek
ننویسند	yazmasınlar	masınlar	نوشتن	yaz	yazmak